Đánh thuế 20% lãi chứng khoán: Lo ngại từ nhà đầu tư và những điểm cần làm rõ
Việc Bộ Tài chính đề xuất áp dụng mức thuế suất 20% trên lãi chứng khoán trong dự thảo Luật Thuế Thu nhập Cá nhân (thay thế) đang gây nhiều tranh luận. Không ít nhà đầu tư và chuyên gia cho rằng mức thuế này quá cao, có thể làm giảm sức hấp dẫn của thị trường và khiến nhà đầu tư cá nhân nản lòng.
Quy định mới về thuế lãi chứng khoán trong dự thảo luật
Theo dự thảo, cá nhân cư trú khi chuyển nhượng chứng khoán sẽ chịu thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế. Thu nhập tính thuế được xác định bằng giá bán trừ giá mua cùng các chi phí hợp lý phát sinh trong kỳ tính thuế theo năm.
Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan, số thuế sẽ tính bằng 0,1% nhân với giá bán chứng khoán, áp dụng theo từng lần giao dịch.
Đối với hoạt động chuyển nhượng vốn, dự thảo cũng đề xuất thuế suất 20% tính trên thu nhập nhưng theo từng lần giao dịch. Nếu không xác định được giá mua và chi phí, mức thuế áp dụng là 2% trên giá bán.
Nhà đầu tư lo ngại ảnh hưởng lớn tới lợi nhuận
Trước đề xuất này, nhiều nhà đầu tư cá nhân bày tỏ lo ngại. Chị Phan Ngọc Mai, một nhà đầu tư tại Hà Nội với gần 5 năm kinh nghiệm, cho biết thị trường chứng khoán vốn đã nhiều rủi ro và phải chịu nhiều loại thuế, phí như thuế 0,1% khi bán cổ phiếu dù lãi hay lỗ, thuế 5% khi nhận cổ tức bằng tiền mặt. Nếu cộng thêm thuế 20% trên lãi, lợi nhuận thực tế sẽ bị thu hẹp đáng kể, đặc biệt đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Ông Nguyễn Quốc Tuyển, Trưởng phòng Phân tích CTCP Đầu tư tài chính TVI, nhận định mức thuế này là quá cao và sẽ tác động mạnh tới thị trường, vốn chủ yếu do nhà đầu tư ngắn hạn chi phối. Ví dụ, nhà đầu tư lãi 20% một năm sẽ phải đóng 4% thuế, cao hơn nhiều so với mức 0,1% hiện tại.
Ngoài ra, việc xác định chi phí hợp lý để tính lãi ròng cũng gặp khó khăn. Nhiều khoản chi như mua báo cáo phân tích hoặc phí tư vấn thường khó được công nhận, dẫn tới rủi ro tính thuế chưa chính xác.
Cần làm rõ cách tính giá vốn và chi phí được khấu trừ
Một số chuyên gia và doanh nghiệp chứng khoán cho rằng phương án cho phép lựa chọn giữa hai cách tính thuế (0,1% giá trị giao dịch hoặc 20% trên thu nhập ròng) là một điểm mở, nhưng cần triển khai thận trọng.
Đại diện Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) nhấn mạnh việc cần làm rõ cách xác định giá vốn, vì hiện các công ty chứng khoán áp dụng phương pháp khác nhau. Trường hợp mua cổ phiếu trước khi công ty niêm yết cũng cần hướng dẫn cụ thể để tránh chênh lệch tính toán.
TCBS cũng đề nghị xác định rõ các khoản chi phí hợp lệ được khấu trừ, như lãi vay margin. Ngoài ra, không nên đánh thuế cổ phiếu thưởng khi nhà đầu tư chưa thực nhận thu nhập, vì điều này buộc họ phải bán bớt cổ phiếu hoặc dùng tiền mặt để nộp thuế.
Quan điểm của Bộ Tài chính
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn, hiện nay thuế chứng khoán đang áp dụng mức 0,1% cho mỗi giao dịch để tạo thuận lợi cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, Bộ đang cân nhắc cho phép quyết toán cuối năm nhằm phản ánh đúng thu nhập thực tế, tránh bất lợi cho nhà đầu tư dài hạn hoặc bị lỗ.
Bộ Tài chính cũng đang hoàn thiện dữ liệu thu nhập và người nộp thuế để xây dựng chính sách thuế công bằng, đồng thời cải tiến quy trình quyết toán và hoàn thuế sao cho thuận tiện, minh bạch hơn.
Phương Trinh
