Tương lai của Thống đốc Fed Lisa Cook ra sao sau nỗ lực sa thải của ông Trump?
Phiên tòa liên quan đến yêu cầu ngăn chặn Tổng thống Donald Trump sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Lisa Cook đã khép lại hôm thứ Sáu mà chưa có phán quyết cuối cùng. Vụ việc đang trở thành tâm điểm chú ý toàn cầu vì có thể tạo tiền lệ lịch sử, quyết định ranh giới quyền lực của Tổng thống đối với Fed – cơ quan vốn được xem là độc lập và then chốt trong chính sách tiền tệ Mỹ.
Vì sao ông Trump muốn sa thải Lisa Cook?
Nguyên nhân bắt đầu từ cáo buộc của Bill Pulte – Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) và là người do ông Trump bổ nhiệm. Ông này cho rằng Lisa Cook từng dính bê bối gian lận thế chấp trong các hồ sơ bất động sản ở Atlanta (Georgia) và Ann Arbor (Michigan). Pulte nhiều lần công khai tấn công Cook trên mạng xã hội và yêu cầu bà phải rời khỏi Fed.
Tuy nhiên, luật sư Abbe Lowell – người đại diện cho Cook – đã phản bác mạnh mẽ, cho rằng “những dòng tweet lúc nửa đêm của Pulte” không thể là cơ sở pháp lý để sa thải một thống đốc Fed. Ông khẳng định đây là chiến dịch mang tính chính trị nhiều hơn là bằng chứng pháp luật.
Theo quy định hiện hành, Tổng thống Mỹ chỉ có quyền sa thải thống đốc Fed “vì lý do chính đáng”. Điều này làm dấy lên câu hỏi: liệu những cáo buộc chưa được chứng minh có thể xem là “lý do chính đáng” hay không?
Tòa án xử lý vụ việc như thế nào?
Phiên điều trần do Thẩm phán Jia Cobb (Tòa án Quận Columbia) chủ trì kéo dài hơn hai giờ. Tuy chưa có phán quyết, nhưng Cook đã đệ đơn xin lệnh cấm tạm thời để giữ ghế và tiếp tục tham gia các cuộc họp chính sách tiền tệ sắp tới của Fed.
Thẩm phán Cobb nhận định đây là vụ án “nêu ra những câu hỏi chưa từng có tiền lệ”, đặc biệt liên quan đến nguyên tắc độc lập của Fed. Bà yêu cầu các bên cung cấp thêm văn bản giải trình trước khi đưa ra quyết định tiếp theo – có thể là lệnh cấm tạm thời, lệnh sơ bộ hoặc phán quyết nhanh.
Trong khi đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã đề nghị giữ nguyên hiện trạng, tức Lisa Cook vẫn tiếp tục công việc cho đến khi có phán quyết cuối cùng.
Vì sao đây là bước ngoặt với Fed và ông Trump?
Nếu ông Trump thành công trong việc sa thải Lisa Cook, ông sẽ tiến gần hơn đến việc kiểm soát đa số trong Hội đồng Thống đốc Fed – cơ quan quyết định lãi suất và chính sách tiền tệ Mỹ. Điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại về khả năng Nhà Trắng can thiệp sâu vào Fed, phá vỡ tính độc lập vốn có.
Lisa Cook, được Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm năm 2022, là người phụ nữ da màu đầu tiên trong lịch sử phục vụ tại Hội đồng Thống đốc Fed. Nhiệm kỳ của bà kéo dài đến năm 2038. Vì vậy, việc bà bị nhắm đến không chỉ là vấn đề cá nhân, mà còn là phép thử cho nguyên tắc độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ.
Các chuyên gia cảnh báo, nếu quyền sa thải thống đốc Fed được mở rộng mà không cần căn cứ rõ ràng, các tổng thống tương lai cũng có thể hành động tương tự. Khi đó, niềm tin của thị trường và công chúng vào Fed sẽ bị lung lay nghiêm trọng, tác động trực tiếp đến kinh tế Mỹ và kinh tế toàn cầu.
Môi trường đầu tư
