Tượng đài bất động sản 50 tỷ USD Evergrande sụp đổ: Khoản nợ 83,5 triệu USD châm ngòi cú vỡ nợ lịch sử
Một đế chế dù lớn đến đâu cũng có thể phá sản – và hệ lụy để lại sẽ vô cùng khủng khiếp
China Evergrande Group – từng là biểu tượng của ngành bất động sản Trung Quốc với giá trị vốn hóa vượt 50 tỷ USD và hơn 1.300 dự án trải rộng khắp 280 thành phố – nay chính thức bị hủy niêm yết khỏi Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông vào ngày 25/8/2025.
Điều trớ trêu là cú ngã lịch sử này lại bắt nguồn từ khoản lãi trái phiếu quốc tế chỉ 83,5 triệu USD – con số quá nhỏ bé so với quy mô khổng lồ của tập đoàn, nhưng đủ để kích hoạt làn sóng vỡ nợ dây chuyền, phơi bày những lỗ hổng chết người trong quản trị và cấu trúc tài chính.
Từ đỉnh cao 350 tỷ USD tài sản đến cú sụp đổ chưa tới 1% giá trị thu hồi
Trong thời kỳ hoàng kim, nhà sáng lập Hứa Gia Ấn từng sở hữu khối tài sản cá nhân trị giá 42,5 tỷ USD. Nhưng chiến lược tăng trưởng của Evergrande dựa hoàn toàn vào đòn bẩy vay nợ khổng lồ, tận dụng cơn sốt bất động sản kéo dài hàng thập kỷ tại Trung Quốc.
Năm 2020, chính sách “ba lằn ranh đỏ” của Bắc Kinh siết tín dụng đã chặn đứng dòng vốn, khiến Evergrande mất khả năng thanh toán. Khoản lãi trái phiếu đến hạn tháng 9/2021 trở thành giọt nước tràn ly, đẩy tập đoàn vào vòng xoáy vỡ nợ hàng trăm tỷ USD.
Quá trình thanh lý do Alvarez & Marsal thực hiện cho thấy Evergrande chỉ thu hồi được 255 triệu USD, chưa tới 1% tổng tài sản công bố năm 2022. Giá trị này phần lớn đến từ việc bán các tài sản “phi cốt lõi” như xe sang, thẻ câu lạc bộ, tranh nghệ thuật (bao gồm cả tác phẩm của Claude Monet).
Hơn 90% tài sản của Evergrande nằm ở Trung Quốc đại lục – nơi có hệ thống pháp luật riêng, khiến việc thu hồi bị cản trở bởi hàng nghìn dự án dở dang và mạng lưới công ty con phức tạp. Tính đến nay, tổng số yêu cầu đòi nợ đã vượt 45 tỷ USD, nhưng khả năng thu hồi cho các chủ nợ gần như bằng không.
Loạt bê bối tài chính và hệ lụy lan rộng toàn ngành
Evergrande hiện nợ 2,4 nghìn tỷ Nhân dân tệ, bị cáo buộc thổi phồng doanh thu 80 tỷ Nhân dân tệ giai đoạn 2019–2020. Chủ tịch Hứa Gia Ấn bị bắt vào tháng 9/2023; tập đoàn và lãnh đạo bị phạt hàng trăm triệu USD vì gian lận báo cáo tài chính. PwC – đơn vị kiểm toán – bị cấm hành nghề 6 tháng và phạt hơn 56 triệu USD.
Sự sụp đổ của Evergrande kéo theo làn sóng lo ngại về tính bền vững của toàn bộ thị trường địa ốc Trung Quốc. Tòa án Hồng Kông gần đây cũng ra lệnh thanh lý China South City – một trong những nhà phát triển lớn nhất còn lại sau Evergrande. Tỷ lệ thu hồi trái phiếu quốc tế của các doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc hiện ở mức dưới 1%, báo hiệu khủng hoảng còn kéo dài.
Bài học cảnh tỉnh từ cú ngã của “gã khổng lồ”
Câu chuyện của Evergrande là minh chứng rõ ràng rằng một con số nhỏ cũng có thể kích hoạt hiệu ứng domino khổng lồ khi cấu trúc tài chính đã mất cân đối nghiêm trọng. Đây là lời nhắc nhở đắt giá cho doanh nghiệp toàn cầu:
Không lạm dụng đòn bẩy tài chính.
Không dàn trải đầu tư ngoài lĩnh vực cốt lõi.
Minh bạch và kiểm soát rủi ro chặt chẽ.
Ngành bất động sản Trung Quốc – từng được xem là động cơ tăng trưởng lớn nhất thế giới – nay đang đối mặt với một chu kỳ suy thoái kéo dài, và cú sập Evergrande chỉ là khởi đầu của những biến động lớn hơn.
Võ Tường
